Инфективна мононуклеоза е една од болестите што предизвикува многу внимание, а понекогаш и страв и паника меѓу родителите. Тоа е причината зошто e потребно да се прикаже од “поблиску”.
Кој е предизвикувач и како се пренесува?
Причината за мононуклеоза е вирус од херпес групата на вируси (Epstein-Barr вирус или кратко: EBV). Да се префрли вирусот од заболено на здраво дете треба “блиски” контакт. Понекогаш оваа болест се нарекува “болест на бакнување “, која има соодветен прекар, со оглед дека е потребно доста голем број на вируси да го инфицираат детето.
Бидејќи децата се често во близок контакт во група деца, вирусот е релативно лесно да се транспортира, и не се реткост помали епидемии. Вирусот првично се населува во горниот респираторен тракт на слузницата, каде што се размножува. Потоа се проширува на локалните лимфни јазли, а потоа по целото тело – во крвта.
Колку е долг периодот на инкубација?
Периодот на инкубација – времето на влегувањето на вирусот во телото , првите симптоми на инфекција, трае долго, 30-50 дена. Затоа е тешко да се трага на почетокот на синџирот на инфекцијата. За дете кое е извор на инфекцијата може да биде здраво пред почетокот на симптомите , но да е во контакт со други инфицирани деца.
Како се манифестира?
Постои мало клиничко правило на мононуклеозата – што е детето помало, помалку се изразени симптомите и знаците на болеста. Во првите години на животот, инфективната мононуклеоза се манифестира како едноставна инфекција на горниот респираторен тракт: носот, црвено грло – понекогаш со белузлави наслаги, со зголемени цервикални лимфни јазли. Често, болеста трае неколку дена и поминува, а родителите не знаат дека детето прележало инфективна мононуклеоза. Кај постарите деца, клиничката слика на болеста е тешка.
Мононуклеозата обично започнува со неодредени здравствени проблеми: слабост, главоболка, гадење, и по неколку дена се појавува висока температура, болки во грлото, проширување на крајниците – кои се покриени со белузлави наслаги. На вратот се често прво забележителни зголемени лимфни јазли, кои се често болни. Педијатарот внимателно ќе ги задржи своите рацете на стомакот на детето, затоа што децата со инфективна мононуклеоза имаат зголемена слезина, а во 10-20 проценти од децата имаат и зголемен црни дроб.
Како се поставува дијагноза за инфективна мононуклеоза?
“Разумно сомневање”на инфективна мононуклеоза резултира од карактеристиката на оваа болест или знаците и симптомите кои се опишани. Конечната дијагноза е направена на основа на крвта и одредени биохемиски тестови. За кои не се потребни повеќе од неколку дена. Во крвната слика се присутни клетки кои се доста карактеристичени, и кога ќе се земе “крв од вена”, дијагнозата се потврдува со наоѓање на “трага” на вирусот што предизвикува мононуклеоза во крвта (откриена од страна на антитела на ИО вирус).
Колку трае болеста?
Времетраењето на болеста е индивидуално – од неколку недели до еден месец. Тоа зависи од имунолошките способности на телото на децата, и возраста на детето. Постојат неколку типови инфективна мононуклеоза кои траат подолго од четири недели – тогаш болеста обично е комплицирана.
Какви компликации може да се случат?
Вирусот што ја предизвикува инфективната мононуклеоза – циркулира низ телото, а особено сака да се смести во лимфните ткива, кои ги има во речиси секој дел од телото на детето. Скоро секогаш е присутна блага форма на “воспаление” на ткивото на црниот дроб. Ова, всушност, не е компликација, но е дел од оваа болест. Многу ретко, вирусот може да го нападне срцето, кога се јавува миокардитис. Тогаш детето одеднаш станува исцрпено, тоа изгледа многу лошо, и е лесно да се препознае од страна на лекарот. Ова е навистина ретко, и компликации на нервниот систем се, за среќа, се поретки и поретки.
Како се третира?
Не постои вистински лек што ќе го елиминира вирусот што ја предизвикува болеста! Затоа, земајќи т.н. симптоматски третман, детето мора да лежи, нема прошетки и играње, и потребно е да конзумира “лесна” храна со многу течности. Ретко е потребно да се задржи детето во болница – тоа е неопходно во случај на тешка форма на болеста (за среќа, многу ретко), кога детето не е во можност да јаде и пие нормално, или ако општата состојба на детето е исклучително тешка.
Дали се потребни антибиотици?
Инфективната мононуклеоза е вирусна болест, и не се третира со антибиотици. Сепак, антибиотиците често се дадени “напамет” – што е, се разбира, не е во ред. Обично, висока температура и наслаги на крајниците се смета како ангина, и се почнува со давање на антибиотици. Како по правило, се даваат некои од заедничките пеницилин антибиотици за орална употреба (ампицилин, амоксицилин …). Интересно е дека над 80 проценти од децата со инфективна мононуклеоза развиле осип на кожата по примената на полу-синтетички пеницилин лекови (и тие се најчесто користени од педијатрите – амоксицилин и ампицилин). Ова не е алергиска реакција на пеницилин антибиотици, но една од карактеристиките на болеста. Ова е уште една добра причина да не се започне антибиотска терапија без препорака од лекар. Бидејќи повеќето деца кои го добиле овој осип, и имаат мононуклеоза, во ред е да се прогласат алергични на пеницилин антибиотици, што не е случај.
Кога детето ќе може да се врати во нормална физичка активност?
Постојат “несогласности” меѓу педијатрите кои се занимаваат со овој проблем, но повеќето се сложуваат дека се потребни барем 4-6 недели за целосно лечење и детето да се врати во “акција”. Ова важи за некомплицираната инфективна мононуклеоза – тоа е, за огромното мнозинство на децата. Повеќето родители се плашат дека инфективната мононуклеоза е ” опасна” болест. За среќа, кај поголем дел од децата се лечи за околу десет до петнаесет дена, и не остава последици. Одмор, лесна храна, трпението на детето и на родителите е скоро секогаш доволно за да се излечи. Контрола на педијатар е потребна, како и професионална сертификација дека детето оздравело и е подготвено да продолжи со нормалните активности.
-авторски текст, не смее да се користи зa комерцијални цели и/или реемитување-
